Türkiye’nin En Büyük Sanayi Şirketleri En Çok Gıda Sektöründen Çıktı: Şirketler Büyürken Maaşlar da Arttı mı?
İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından hazırlanan Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2022 Araştırması konuşulmaya devam ediyor. Türkiye’nin üretim lokomotifi olan 500 şirketin 24 sektörde toplanması da dikkat çekti. Diğer yandan da şirketlerin büyürken, çalışanların büyümemesi de ayrı bir dert olarak kederlendiriyor.
Her yıl mayıs ayında açıklanan Türkiye’nin en büyük 5600 sanayi kuruluşları listesi bu yıl deprem felaketleri nedeniyle eylül ayında açıklandı. Türkiye’nin üretim üssü olan firmaların geçen yıl göre değişimleri yakından inceleniyor.
Türkiye’nin En Büyük 500 Sanayi Şirketi araştırmasında 94 firma ile gıda ürünleri sektörü lider oldu.
Gıda sektörünün şirket sayısı geçen yıla göre 1 firma artarken, gıdanın ardından 77 şirketle ‘ana metal sanayi’, 43 şirketle ‘motorlu kara taşıtı, römork imalatı’ geldi.
Listede dikkat çeken diğer sektörler de 40 firmayla ‘kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı’, 33 firmayla elektrikli teçhizat, 32 firmayla tekstil, 27 firmayla ‘diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı’ 20 firmayla da ‘kauçuk ve plastik’ ve ‘fabrikasyon metal ürünleri imalatı’ oldu.
Türkiye’nin ihracatında önemli bir yer olan tekstil sektörünün geçen yıla göre kan kaybı dikkat çekti. Tekstil sektöründen geçen yıl listeye 46 şirket girerken, bu yıl şirket sayısı 32’ye düştü. Kaynak: Ekonomim
İSO 500 araştırmasının sonuçlarında dikkat çeken emekçi detayları da bulunuyor.
Aydınlık’ta Recep Erçin incelemesine göre, sanayi devleri 2022’de bir önceki yıla kıyasla üretimden satışlarını yüzde 119 artırdı.
Net satışlar yüzde 126,1 artarken, faaliyet kârları da yüzde 96 oranında arttı. Vergi ve faiz öncesi kârlar (FAVÖK) yüzde 121,2 oranında yükselirken, istihdam yüzde 4,1 oranında arttı.
Çalışan başına net üretimden satışlardaki artış yüzde 110,3 artarken, geçen yıllara göre enflasyonla yüksek oranlarda olduğu görülen ödenen maaş ve ücretlerdeki artış ise yüzde 85,7’de kaldı.
Özel kuruluşlarda çalışan başına ödenen maaş ve ücretlerdeki artış istihdamdaki yüzde 4,2 artışa oranlandığında yüzde 78,5’te kaldı.
TÜİK GSYH verilerinde de işgücü ödemeleri cari fiyatlarla gayri safi katma değer içerisinde 2022 sonunda yüzde 25,2 pay alırken, 2023 ilk çeyrekte yüzde 37,8’e çıkarken, ikinci çeyrekte yüzde 34,3’e geriledi.
İSO 500’ün üretimden satışları 2019’da yüzde 16,4 artarken, 2020’de yüzde 15,3 ve 2021’de yüzde 73,8 arttı.
Dönem kârı ise 2019’da yüzde 7,6 azalırken, 2020’de yüzde 44,9 ve pandemi sonrası olmasıyla 2021’de de yüzde 153,2 arttı.
Faaliyet kârlılığı 2021 yılında yüzde 14,8’e çıkarken, toplam faaliyet kârı yüzde 139,4 büyüdü. İstihdam 2021 yılında yüzde 6,1 oranında artarken, ödenen maaş ve ücretlerdeki artış yüzde 34,7, çalışan başına net üretimden satışlar yüzde 64,6 oranında arttı. Yüzde 6,1 istihdama bakıldığında çalışan başına ödenen maaş ve ücretler yüzde 26,9 yükseliş gösteriyor.
2019 yılından itibaren bakıldığında özel kuruluşlarda, 2022’deki yüzde 78,5 oranındaki çalışan başına ücret maaş artışı önceki senelerde görülmüyor. Ancak 2022’deki yüzde 85’i aşan resmi enflasyon da görülmüyor.
